การรีดนมวัว

นม เป็นอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง เหมาะสำหรับทุกเพศทุกวัย เป็นแหล่งอาหารโปรตีนและแคลเซียม ช่วยเสริมสร้างสุขภาพ และการเจริญเติบโตของร่างกาย
นมที่วางจำหน่ายในท้องตลาดมีความหลากหลาย แต่ละชนิดผลิตออกมาเพื่อจุดประสงค์ และกลุ่มลูกค้าที่ต่างกัน จึงทำให้มีตัวเลือกของนมมากขึ้น และน้ำนมที่ได้จากโคนั้น ได้ผ่านกระบวนการฆ่าเชื้อที่ดี โดยการทำพาสเจอร์ไรส์ และ ยู เอช ที ซึ่งแต่ละวิธีจะมีอายุการเก็บรักษาไม่เท่ากัน
ในปัจจุบันมีการเลี้ยงโคนมในเมืองไทยมากขึ้น มีการผลิตน้ำนมได้ประมาณ 600 ตัน รัฐบาลจึงปรับปรุงประสิทธิภาพการผลิต โดยพัฒนาจากพันธุ์โคที่มีสายพันธุ์ดี มีการปรับปรุงเรื่องของอาหาร การถ่ายเทของอากาศที่ดี ไม่ร้อนจัด ทำให้โคนมให้น้ำนมเฉลี่ยต่อวันสูง จึงเป็นอีกอาชีพที่น่าสนใจ เพราะสามารถทำรายได้ให้กับครอบครัวได้เป็นอย่างดี

การรีดนมวัว การรีดนมวัว จะรีดได้จากการที่แม่โคคลอดลูกแล้ว โดยมีระยะเวลาในการรีดนมได้ประมาณ 10 เดือน ส่วนใหญ่จะนิยมรีดน้ำนมวัวได้วันละ 2 เวลา คือ เช้าตรู่ และตอนเย็น จะมีระยะห่างในการรีดประมาณ 10-12 ชั่วโมง แม่โคต้องมีสุขภาพดี ปลอดจากโรคต่าง ๆ การรีดนมวัวในขั้นแรก เตรียมเครื่องรีดนมวัว ซึ่งมีส่วนประกอบ 4 อย่างด้วยกันคือ เครื่องปั้มลม ท่อสุญญากาศ เครื่องดูดน้ำนม และถังรับนม ต้อนแม่โคออกจากคอก เพื่อนำไปเข้าโรงรีดนม โดยลักษณะของโรงรีดนมจะทำเป็นช่อง ๆ ให้อาหารเสริมใส่รางให้แม่โค เพื่อให้แม่โคกินในขณะที่รีดนม เมื่อแม่โคเข้ามาในช่องเรียบร้อยแล้ว ดึงที่ล็อคคอยึดตัวแม่โคไว้ เพื่อกันแม่โคเดินไปมาในขณะรีดน้ำนม ก่อนการรีดนมโคทุกครั้ง ต้องทำความสะอาด โดยใช้ผ้าชุบคลอรีนเช็ดเต้านมของแม่โค แล้วใช้มือรีดน้ำนมออกมาตรวจสอบน้ำคลอรีน เพื่อตรวจสอบคุณภาพของน้ำนม นำเครื่องดูดน้ำนมสวมเข้ากับเต้านมวัว เครื่องทำงานโดยอัตโนมัติ การรีดควรรีดให้เสร็จภายในเวลา 5-7 นาที เมื่อน้ำนมหยุดไหลให้รีบเอาเครื่องออกจากเต้าทันที แล้วทำการเช็ดทำความสะอาดฆ่าเชื้อเต้านมอีกครั้ง หลังจากที่รีดนมเสร็จเรียบร้อยแล้ว แม่โคทุกตัวจะถูกต้อนให้เข้าคอกที่พัก แล้วให้หญ้ากินอีกครั้ง นำน้ำนมดิบที่ได้ไปชั่งกิโลดูว่า แม่โคแต่ละตัวจะให้ปริมาณน้ำนมมากหรือน้อย ทำการจดบันทึกประจำวัน แล้วนำน้ำนมที่ชั่งได้เทใส่ถังบรรจุนม ที่ถังจะต้องมีหม้อกรอง ผ้าขาวบางสำหรับกรองน้ำนม แล้วทำการปิดฝาถังนมให้สนิท ทำความสะอาดอุปกรณ์การรีดทุกชิ้น หลังจากที่รีดเสร็จแล้ว จะต้องล้างทำความสะอาดตากแดดให้แห้ง เพื่อฆ่าเชื้อโรคทุกครั้ง
การจัดจำหน่าย น้ำนมที่ได้นั้น สามารถจัดส่งให้สหกรณ์หรือแหล่งรับซื้อต่าง ๆ เพื่อนำน้ำนมไปฆ่าเชื้อ ผู้รับซื้อนมหรือสหกรณ์ที่เป็นแหล่งรวบรวมน้ำนมนั้น จะต้องทำการตรวจสอบคุณภาพน้ำนมก่อน ว่า สะอาดและมีสิ่งเจือปนหรือไม่ แล้วทำการบรรจุลงภาชนะเพื่อการจัดจำหน่ายต่อไป
เคล็ดลับ การรีดน้ำนมให้มีคุณภาพ ควรดูแลโรงเรือนในเรื่องของการถ่ายเทอากาศ หรือทำสเปรย์พ่นน้ำให้แม่โค เพื่อลดความร้อน ทำให้แม่โคไม่เครียด ให้แม่โคกินหญ้าหลังการรีดทุกครั้ง และให้อาหารเสริมอย่างเพียงพอ จะทำให้ได้น้ำนมตามปริมาณ และคุณภาพที่ดีตามต้องการ